Macrocenter’ da gördüm. Rafları karşıma alıp şaraplar üzerinde kabaca göz gezdirirken, uçuşan yüzlerce liralık etiketlerin arasında 104 tl ‘ lik mütevazi etiketiyle gözüme çarptı. Üretici Muriel. Rioja Crianza 2016… Rioja’ nın, fiyat kalite anlamında birçok gizli hazine barındırabileceğini bildiğim için, cepten hemen bir kontrol edeyim dedim. Aslında çok da umutlu değildim, çünkü Türkiye’ de satış fiyatı 104 tl olan bir şarabın, ülkesinde kabaca 1/3 değerinde satıldığını düşünürsek 4-5 euro fiyatlı bir şaraptan ne kadar beklenti içinde olabilirdim ki? Ancak search tuşuna basınca karşıma Decanter dergisinden kör tadımla verilmiş 90 puan çıkınca almaya karar verdim. Eve geldim, uygun sıcaklığa getirip açtım ve tadım notu yazmaya koyuldum. Ancak karşımdaki şarap, sizlere müjdeleyebileceğim bir şarap değildi malesef. Bunun üzerine düşünüp taşınıp, tadım notu olarak yazmaktansa, eğitim malzemesi olarak kullanmaya karar verdim :) Çünkü bu şarap, İngilizce’ de ”Lean” olarak tarif edilen tanıma cuk diye oturan bir damak yapısına sahip…
Köklü bir şarap geçmişine sahip ülkelerin dillerine yerleşmiş, kalıplaşmış terimler var. Tadım notları yazarken, çoğu zaman Türkçe karşılığını bulamadığımız sözcükler bunlar. ”Austere, astrigency, juicy, meaty, gamey, fleshy…” gibi listesi uzayıp giden yüzlerce sözcük…
‘Lean’ da bunlardan biri… Olumlu anlamda kullanıldığı gibi olumsuz anlamda kullanımı biraz daha yaygın olan bir sözcük bu. Asidite, şarabın damaktaki gövde algısı üzerinde çok etkilidir. Alkol, tanen gibi diğer faktörleri sabitlersek, artan asit, şarabın damaktaki/ dilin üstündeki ağırlığını ifade eden gövdeyi daraltır ve şarap damakta daha ince yapıda hissedilir. Eğer bu etki asitten yana çok belirgin bir şekilde bozulursa, şarap damakta iyice incelir,daralır, yuvarlık ve yumuşaklık azalır, ekşilik ağır basar ve keyfi kaçırır. İşte olumsuz anlamda kullanılan ” Lean” bunu tanımlar.
Olumlu anlamda kullanılırsa ise şarabın damakta fazla etli ve dolgun olmadığını anlatır. Yani güçlü asidite meyva ile, damağı ince, zarif kılacak şekilde dengelidir. Şarap hafif-orta gövdeli hissedilir ama keyiflidir… Chablis gibi yüksek asitli, mineral vurguları güçlü şaraplar olumlu anlamdaki ” lean” için örnektir. Ek olarak elegance ile lean arasında ne fark var derseniz? Aslında birbirlerinin yerine kullanıldığı durumlar da olmasına rağmen, elegance şarabın bütünsel zarif güzelliğini vurgularken, lean daha sınırlı bir tanım olarak damağı işaret eder…
Son olarak ben bu Rioja’ yı beğenmedim. Amerikan fıçıdan gelen Hindistan Cevizi, vanilya aromaları belirgin. Siyah erik, olgun çilek aromaları orta yoğunlukta. Damakta olumsuz anlamda ‘lean’ yani asidik, çok dar ve keskin… Yuvarlaklık ve yumuşaklık eksikliği net hissediliyor. Orta uzunlukta bitişi tannik ve ekşi… Alıp denemek isterseniz, 18-19 derecelerde tatmanızı öneririm. Serin içmek asidi daha da öne çıkarır. Yağlı yemeklerle tüketilirse, bir nebze olsun tolerans artacaktır…
